آشنایی با پرندگان
آشنایی با بیماری های طیور
تماس با ما
02188806407نمابر
02188806407مينا
مينا
مينا پرنده اي از خانواده سار «استوماتيده » است كه به دو صورت وحشي و اهلي يافت ميشود و داراي نژادهاي مختلفي است كه معروفترين اين نژاد ها ميناي گوشواره اي وميناي معمولياست، نام اين پرنده در زبان فارسي «مينا»، «مرغ مينا» و «ميناي سخنگو » و «مرغ مقلّد» است، در زبان عربي «المينه» و در زبان انگليسي Myna، Mynah، Mina،Mynas، Minah و در زبان فرانسوي و اسپانيايي به آن Martinو در زبان آلماني به آن Beoو در زبان تركي Mina است. نام « مينا » در حقيقت يك نام هندي است كه ريشه اي سانسكريتي دارد و از زبان هندي به ساير زبانها راه يافته است. گونه وحشي اين پرنده در جنگل ها و دشت ها پراكنده است و گونه اهلي آن را ميتوان در بسياري از خانهها مشاهده كرد. مرغ مينا پرندهاي كاملاً اجتماعي و پر سر وصدا است كه تا حدودي مانند سارها حالت تهاجمي دارد. اگر به هر دليلي مورد آزار و اذيت قرار گيرد يا احساس خطر كند به درختي نزديك در حوالي لانه اش رفته، صداهاي بسيار بلند و ناهنجاري را به معناي اعتراض از خود در مي آورد. آنها خود را سريعاً با محيط و شرايط اطرافشان تطبيق مي دهند. بيشتر اجتماع آنها در زمينهاي باير و اطراف باغها مي باشد.
زيستگاه ميناي معمولي به طور طبيعي در مناطقي از شرق افغانستان تا جنوب غربي چين واقع شده است. آنها اغلب سرزمين هاي باز و كم درخت را براي زندگي ترجيح مي دهند. اما در بعضي از موارد در ميان تمدن شلوغ شهري هم مانند پارك ها، گلخانهها و مزارعي كه به دست انسانها ساخته شده است ديده مي شوند. آنها براي تفريح وسرگرمي با ديگر مرغهاي مينا گلاويز مي شوند و به نزاع هاي دوستانه مي پردازند. اما اين نبردها به خشونت و خونريزي نمي انجامد. اين پرنده انسان را از وجود مار مطلع مي سازد و با مشاهده اين حيوان با سر و صداي زياد محل وجود مار را به انسان نشان مي دهد.
امروزه انسان اين پرنده را به همه جاي دنيا به ويژه به مناطقي كه آفات نباتي زيادي وجود دارند برده است زيرا اين كار كمك مؤثري به از بين بردن آفات گياهان، حشرات و لارو حشرات زيان بار مي كند. اما ناگفته نماند كه خود نيز باعث بروز مشكلات فراواني در آن مناطق شده است به عنوان مثال در مناطق جديد تعداد پرندگان بومي به شدت رو به كاهش رفته است. از اين ميان مي توان به جزيره هاوايي اشاره كرد كه مرغ مينا در آن منطقه به عنوان عامل مهمي در از بين بردن تخم و جوجه ساير پرندگان بومي آن جزيره شناخته شدند. مينا بر خلاف بسياري از پرندگان كه بر روي زمين ميجهند، در هنگام حركت بر روي زمين راه ميرود.
خوراك اصلي آنها را به طور كلي حشرات تشكيل مي دهند. اين پرنده با فاصله كمي از سطح زمين پرواز كرده و برگها را زير و رو مي كند و از كرمها و لاروهايي كه در زير اين برگها پنهان شده اند تغذيه مي كند. از ديگر غذاهاي مورد علاقه اين حيوان مي توان غلات، ميوهجات، دانههاي خوراكي، توتها، كرم هاي خاكي و شهد گلها را نام برد. البته آن ها گاهي از موش، قورباغه، مارمولك و حتي تخم ساير پرندگان براي سير كردن شكم خود استفاده مي كنند. آنها اغلب به صورت دسته جمعي و گله اي در بالاي مزارع به دنبال شكار حشراتي كه از خاك شخم زده بيرون مي آيند به صورت دايره وار حركت مي كنند. اين مسأله از طرف كشاورزان مورد استقبال قرار ميگيرد. زيرا آنها با اين كار در صد بالايي از آفات مزارع را از بين مي برند. نوع ديگري از خانواده اين پرنده، ميناي تپه اي است كه در ايران به آن ميناي گوشوارهاي ميگويند و اين امر به علت وجود لكه زرد رنگي در پس سرپرنده ميباشد. اين گونه خاص از مينا استعداد زيادي در تقليد انواع صدا و حرف زدن دارند به طوري كه اين خاصيت آنها باعث گرديده از اين پرنده به عنوان يك حيوان خانگي و دست آموز و به عنوان يك پرنده قفسي نگهداري شود. از لحاظ تغذيه در اسارت مي توان از غذاهاي متنوعي استفاده كرد . اين غذا ميتواند شامل انواع ميوه جات ، سبزيجات و غيره باشد. آن ها به سرعت با انسان خو گرفته و اغلب خيلي زود دست آموز ميشوند.
در بين پرندگان سخنگو مينا بعد از كاسكو بيشترين ركورد را در صحبت كردن و تقليد صدا دارد. نگهداري آنها مشكل چنداني ندارد اما به دليل اين كه آنها راست روده هستند مدفوع شان مانند ساير پرندگان به صورت فضله خشك نيست بلكه مدفوعي شل و آبكي دارند. به همين علت بايد حداقل روزي 2 الي 3 بار زير قفس آنها را تميز كرد. مرغهاي ميناي ساكن در شهرها معمولاً لانههاي خود را زير سقف و شيروانيها و يا بالاي درختان مي سازند. گاهي نيز از سوراخ هايي كه در بدنه درختان توسط حيوانات ديگري مانند سنجاب ها به وجود آمده استفاده ميكنند.
رده بندي علمي مينا
خانواده سار سانان « استوميدهStumidae » خانواده اي است كه سه جنس مينا را در بر ميگيرد و اين جنس ها عبارتند از: جنس ميناي گوشوارهاي يا گراكولا Gracula(دوازده گونه ) ، جنس ميناي معمولي يا اكريدوتريس Acridotheres (هشت گونه ) و بالاخره جنس ميناي بالي يا ليكوپسار Leucopsar (يك گونه).
در زير، رده بندي علمي اين جنسها و گونهها را ميبينيد:
حيوانات Animalia : مملكت Kingdom
مهره دارانChordata : شاخهPhylum
پرندگان Aves: زيرشاخهClass
گنجشك سانان Passeriformes: راستهOrder
سارسانان (استوميده) Stumidae : خانوادهFamily
گرا كولا Gracula : جنس Genus
گراكولا ريلي گوسا :Gracula religosa گونه Species
شامل زيرگونه هاي زير :
G.r. ptilogenys
G.r. indica
G.r. peninsularis
G.r. intermedia
G.r. andamanensis
G.r. palawanensis
G.r. enggano
G.r. religosa
G.r. venerate
G.r. mertensi
G.r. batuensis
G.r. robusta
اكري دوتريس Acridotheres : جنس Genus
اكري دوتريس Acridotheres : گونه Species
شامل زيرگونه هاي زير :
A. grandis
A. cristatellus
A. javanicus
A. cinereus
A. fuscus
A. albocinctus
A. ginginianus
A. tristis
A. cristatellus
A. javanicus
A. cinereus
A. fuscus
A. albocinctus
A. ginginianus
A. tristis
ليكوپسار Leucopsar : جنس Genus
ليكوپسار Leucopsar : گونه Species
شامل يك زيرگونه :
L. rothschildi
تاريخچه پرورش مينا در جهان
پرنده مينا از زمانهاي بسار دور به عنوان پرنده اي دوست داشتني و مردمي مطرح بود. در يونان باستان برخي از خانوادههاي ثروتمند و اشراف از اين پرنده به عنوان حيوان خانگي استفاده ميكردند و در هندوستان اين پرنده براي بيش از دو هزار سال به عنوان پرندهاي مقدس به شمار ميرفت و در مراسم جشن اين پرنده را بر روي پشت گاو نر گذاشته و وارد شهر ميكردند. امروزه توانمنديهاي استثنايي اين پرنده باعث شده است كه اين پرنده به عنوان يكي از مورد توجه ترين پرندگان قفس در بين مردم باشد و همچنين به عنوان بهترين پرنده سخنگو كه قادر به تقليد صداي آدمي و سخن گفتن با كلمات واضح و مفهوم به شمار ميرود و بسياري معتقدند كه اين پرنده بهتر از كاسكو ميتواند صداي انسان را تقليد نمايد.
اين پرنده از دير باز بومي جنگلهاي هندوستان بوده است و در طي قرون متمادي توسط بازرگانان و تجاري كه براي خريد ادويه جات و عاج به هندوستان سفر ميكردند خريداري وبه كشورهاي خاورميانه و از جمله ايران و تركيه راه يافت. بعدها پس از تصرف هندوستان توسط امپراتوري بريتانيا، اين پرنده توسط افسران و ملوانان انگليسي به انگلستان و از آن جا به بسياري از مناطق ديگر جهان راه يافت. اين پرنده همچنين در قرون وسطي از هندوستان به كشورهاي جنوب غرب آسيا و چين برده شد و در آن جا به دربار پادشاهان و امراي محلي راه يافت و يكي از سرگرميهاي جالب درباريان به شمار ميرفت.
در طبيعت حشرات عمده غذاي اين پرنده را تشكيل مي دهد. اين پرنده در اوايل سال 1755 ميلادي به جزيره موريس برده شد تا با آفت ملخ كه يكي از آفات اصلي مزارع آن جزيره است مبارزه كند.
«كارل لينه» طبيعي دان معروف در سال 1758 ميلادي ميناي گوشوارهاي را شناسايي كرده و رده بندي علمي كرد.
اين پرنده در سال 1862 ميلادي به استراليا برده شد تا با حشرات موجود در كشتزارهاي «ملبورن» مقابله نمايد، اما چندي نگذشت كه به «سيدني» و سپس به «كوينزلند شمالي» برده شد تا بتواند با سوسكها مبارزه كند و عاقبت در سال 1968ميلادي به «كانبرا» برده شد.
در طي سال هاي 1870 تا 1877ميلادي، صدها پرنده به جزيره جنوبي نيوزلند برده شد. در سال 1866اين پرنده بوسيله دكتر ويليام هيليراند به هاوايي برده شد تا با كرمهاي نيشكر وساير آفات محصولات كشاورزي مبارزه كند، و بتواند با اين كار كمكي به كشاورزان هاوايي نمايد، اماچندي نگذشت كه خودش به علت زاد و ولد فراوان به مشكلي براي اهالي هاوايي تبديل شد. مردم هاوايي به آن « پيا اكيلو» به معني پرسر وصدا و همچنين « مانو آي پيالو» به معني پرنده آشغال خور لقب دادند و امروزه اين پرنده يكي از آفتهاي كشاورزي در جزاير هاوايي به شمار ميرود و با حمله به مزارع خسارتهاي فراواني به كشاورزان ميزند.
تغذيه مينا
ميناپرندهاي همه چيز خوار است و در طبيعتبيشتر بر انواع ميوه ها، دانه ها، حشرات و جانوران كوچك نظير ملخ و پروانه تغذيه مي كند و معمولاً با پرسه زدن روي زمين به دنبال غذا مي گردد. برگ ها را زير و رو مي كند و سعي مي كند كرم ها و حلزون هاي مخفي شده در زير برگ ها را صيد كند. البته علاوه بر ميوه جات و دانه جات بر كرم خاكي، گل، شهد گل و فضله ماكيان نيز تغذيه مي كند. از موش و قورباغه و مارمولك نمي ترسد و آن ها را شكار مي كند و حتي در صورت لزوم به تخم ساير پرندگان نيز رحم نميكند. گاهي اوقات نيز بر روي پشت گاوها مي نشيند و سعي مي كند كه حشرات موجود بر روي آنها و يا حشرات موجود در اطراف تغذيه نمايد. مينا بر روي زمينهاي شخم زده نيز به دنبال حشراتي مي گردد كه براثر شخم زدن از زير خاك بيرون آمده اند، به هرحال پرنده اي مفيد به شمار مي رود كه مي توان به راحتي از آن برعليه آفات كشاورزي استفاده كرد.
ميناي در قفس مانند ساير پرندگان زينتي بر روي دانه جات نظير: ارزن، جو و شبدر و جو دوسر و ميوه جات نظير : سيب، گلابي، موز، انگور، انجير، توت سفيد، خيار و سبزيجات نظير كاهو تغذيه مي كند. البته مي توان به پرنده كمپوت ميوه نيز داد ولي چنانچه ميوه تازه در دسترس مي باشد، بهتر است كه از ميوه جات تازه استفاده كرد.
توليد مثل مينا
در شهر، ميناي بالغ لانه خود را زير لبه پشت بام مي سازد و اما در بيرون شهرها معمولاً لانه خود را در سوراخ درخت ها مي سازد و يا اين كه از لانههاي قديمي پرندگان ديگر استفاده مي كند. لانه مينا از علف و شاخه هاي نازك همراه با تكه هاي كاغذ و غيره ساخته مي شود. هردو والدين جوجه ها را بزرگ مي كنند و لانه را نيز به كمك هم مي سازند. قبل از تخمگذاري پرنده نر چنانچه كاكل داشته باشد كاكل خود را بر مي افرازد و در معرض ديد پرنده ماده مي گذارد و منقار خود را بالا و پايين مي برد و از خود صداي مخصوصي در مي آورد و اقدام به تميز كردن پر و بال پرنده ماده مي كند و بدين گونهسعي مي كند توجه پرنده ماده را به طرف خود جلب كند. البته گاهي نيز ديده شده كه دو پرنده نر در كنار هم اين رفتارها را از خود نشان داده اند. پرنده ماده نيز در قبال رفتارهاي جنسي پرنده نر تحريك شده و به آرامي روي نشيمنگاه نشسته و با پايين آوردن بدن خود، پرنده نر را به جفتگيري دعوت مي كند. جفتگيري چند ثانيه بيشتر به طول نمي كشد و ممكن است كه پرنده نر چندين بار در يك روز جفتگيري كند اما در واقع براي بارور كردن يك خوشه تخم، فقط يك بار جفتگيري كافي است. پس از جفتگيري پرنده ماده خود را براي تخمگذاري آماده مي كند.
تخم ها حدود 17 روز پس از تخمگذاري جوجه شده و جوجه ها در سن سه هفتگي پرواز را شروع مي كنند. مينا در طي سال ممكن است كه سه بار جوجه گذاري نمايد.
منبع: پرورش، نگهداري وبيماري هاي مينا، تاليف دكتر احسان مقدس، انتشارات نيلوبرگ، تهران، چاپ پنجم، 1390
(استفاده از مطالب فوق با ذكر منبع بلامانع است)
